iKhói mây thấp thoáng bóng người hiện lên Cô Giêng Hai tóc xanh mềm Sớm ra đứng ngẩn bên thềm tiếng chim Có gì thổn thức con tim Trong chiêm bao cứ lặng im cất lời
Cô Tháng Ba hay trông trời
Hễ mưa là nhắc áo tơi mẹ già
Bao lần ngó bóng mây xa
Sau bom nổ giở thư nhà chuyền tay
Cô Tháng Tư hay giãi bày
Nhớ mùa chớm hạ nắng đầy sân rêu
Qua rằm vào tuổi đang yêu
Mỗi trang gấp mở bao nhiêu thẹn thùng
Cô Tháng Năm hay ngượng ngùng
Mà qua bao trận bão bùng lạ chưa
Lớn thầm trong nắng trong mưa
Biết thương từng luống cày bừa nhà nông
Cô Tháng Sáu cặp má hồng
Tóc bồ kết gội gió nồng nã thơm
Nhớ vàng sợi nắng trong rơm
Trận mưa đầu vụ bát cơm cuối mùa
Cô Tháng Bảy thích thêu thùa
Tấm khăn gửi kín bốn mùa đấy thô
iMưa ngâu trời đất sụt sùi
Lại thương hai phía hai người xa nhau
Cô Tháng Tám mắt dao cau
Bao đêm ngồi hát sông Cầu trao duyên
Nhớ về từng trận lũ lên
Sông quê neo bóng con thuyền và ai
Cô Tháng Chín dáng mảnh ma
iCâu thơ lén gửicho người chưa quen
Bao giờ... ai hẹn mà lên
Đêm đêm trăng sáng bình yên lạ thường
Cô Tháng Mười mắt như gương
Se se nắng gió bụi đường bao năm
Cứ vời trông phía xa xăm
Gặp ai cũng gửi lời thăm quê người
Cô Một Chạp miệng hay cười
Hồn nhiên chẳng sợ gió trời buốt đêm
Nhớ ai tay hái tay liềm
Chợ quê cái lạt buộc mềm mớ rau
Các cô đấy các cô đâu
Nén nhang cháy đỏ xuống màu cỏ non.
Tác giả : Bình Nguyên
Những vầng trăng Đồng Lộc” của nhà thơ Bình Nguyên đăng trên số 5-2006 Văn
nghệ Ninh Bình là bài thơ mang hương vị ca dao dân ca. Bài thơ viết về mười cô
gái thanh niên xung phong đã hy sinh vì độc lập dân tộc ở Ngã ba Đồng Lộc - một
địa danh mà người dân cả nước và không ít bạn bè quốc tế biết đến như một tượng
đài chiến thắng của nhân dân Nghệ Tĩnh và cả nước. Bài thơ mang cảm hứng bi
tráng, thương nhớ và lòng thành kính biết ơn những người đồng đội, người em,
người chị đại diện cho phụ nữ Việt Nam, sẵn sàng hy sinh tuổi xuân của mình cho
quê hương đất nước.Với lòng cảm phục, thương nhớ các cô gái thanh niên xung phong đã anh dũng
hy sinh, tác giả Bình Nguyên viết nên bài thơ “Những vầng trăng Đồng Lộc” để
góp thêm hoa tươi, hương thơm vào quần thể di tích mười cô gái thanh niên xung
phong. Những cáitên Dương Thị Xuân, Phạm
Thị Tần, Hồ Thị Cúc…mãi mãi khắc vào bia đá, đi vào nhiều tác phẩm văn thơ,
trường tồn cùng thời gian và lịch sử dân tộc.Tôi thích “Những vầng trăng Đồng
Lộc” vì “Trăng” trong bài thơ đâu chỉ đơn thuần là một vệ tinh phát sáng huyền
ảo cho địa cầu, trăng chính là mười cô gái Ngã ba Đồng Lộc đã hy sinh xuân sắc,
tình yêu lứa đôi, là tri âmđể làm dịu nỗi đau và mất mát chiến tranh. Mười vầng
trăng đã chủ động lặng lẽ hạ giới làm bừng sáng cảnh vật, soi tỏ những cánh hoa
lấp lánh hương sắc khiến mọi người tự tin hơn vào thế viên mãn của đất nước sau
chiến tranh. Bài thơ nói về những người đã khuất - tập thể đồng đội đã hy sinh
trong cùng một thời khắc của chiến tranh mà âm hưởng không bi ai, nghe lạc quan
sảng khoái. Các cô đã mất nhưng lại hóa thân vào đất trời, vào thời gian, hiển
hiện dưới những cái tên Giêng Hai, Tháng Ba, Tháng Tư, … Một Chạp - nghe mới
gần gũi, thân thương làm sao.Mấy ai trong đời làm thơ không lấy
quê hương đất nước làm điểm tựa, lấy lời ru ca dao, dân ca thuở nằm nôi chắp
cánh ước mơ như những vần thơ xao xuyến, thơ thổn thức về quê hương xứ sở, về
tuổi thơ, hình ảnh mẹ tần tảo sớm hôm, hai sương một nắng với ruộng đồng như
tác giả Bình Nguyên. Trong lịch sử văn học nước ta đã có nhiều bài thơ của các
nhà thơ khác nhau ca ngợi hình ảnh người mẹ, người chị, người em - người phụ
nữ; từ những ký ức xa xưa, người mẹ trong thơ văn được tác thành những hình
tượng gắn với những kỷ niệm khó phai. Từ những năm tháng chiến tranh khốc liệt,
một thế hệ nhà thơ chiến sĩ trong đó có Bình Nguyên được trưởng thành và hình
như trên mỗi bước đường hành quân gian lao vất vả, các anh đã được sưởi ấm bới
tấm lòng nhân hậu, cao cả và bao dung của các mẹ, các chị, các em ở bất cứ nơi
nào họ đi qua.Tôi thích bài thơ “Những vầng trăng
Đồng Lộc” cũng là thích những tìm tòi của tác giả với một đề tài vốn có nhiều
người viết và viết hay, nhưng cái khác của tác giả Bình Nguyên là, những bài
thơ trước đó, mười cô gái thanh niên xung phong được nhìn như những anh hùng
liệt nữ, nay họ hóa thân vào vũ trụ, thiên nhiên, gió, mây, thời gian năm tháng
bốn mùa, núi sông, đất đai, cánh đồng, vào những trăn trở lo toan của cuộc sống
thường nhật không ngừng đổi mới, đi lên…Mạn phép tác giả bài thơ “Những vầng
trăng Đồng Lộc”, xin được mượn hai câu kết của bài thơ để kết thúc bài bình,
xem như nén tâm hương để mượn gió gửi về bảo tàng văn hóa lồng lộng giữa đất
trời Nghệ Tĩnh, nơi lưu giữ những chứng tích hào hùng trong cuộc kháng chiến
chống Mỹ cứu nước của cả nước ta:“
