TÊN GỌI

Thôn Hoàng Xá, thị trấn Vân Đình, huyện Ứng Hòa, Thành phố Hà Nội hiện nay có tên xa xưa thời Hùng vương là : Trang Hoa Đình  trấn Sơn Nam.

Đến triều Lê Sơ ( thế kỷ XV) trang Hoa Đình  thuộc huyện Sơn Minh, phủ Ứng Thiên, xứ Sơn Nam, đạo Thiên Trường.

Thế kỷ XVII thôn Hoàng Xá thuộc xã Hoa Đình huyện  Sơn Minh, phủ Ứng Thiên, trấn Sơn Nam Thượng.
Giữa thế kỷ XVIII Huyện  Sơn Minh thuộc tỉnh Hà Nội.
Cuối thé kỷ XIX Huyện Sơn Minh đổi tên thành Huyện Sơn Lãng tỉnh Hà Nội.
Đầu thế kỷ XX, tỉnh Hà Đông thành lập huyện Sơn Lãng thuộc tỉnh Hà Đông và Hoàng Xá là một xã của tổng Phương Đình, Huyện Sơn Lãng, phủ Ứng Hòa , tỉnh Hà Đông.

Sau cách mạng tháng 8/1945 Hoàng Xá là một thôn của xã Mai Đình, huyện Ứng Hòa, tỉnh Hà Đông. Sau cải cách ruộng đất xã Mai Đình lại đổi thành xã Liên Bạt.

Sau sự kiện tháng 8/2008 Hà Tây lại một lần nữa sát nhập vào Hà Nội và Hoàng Xá là một thôn của Thị trấn Vân Đình, huyện Ứng Hòa, tỉnh Hà Nội

( Một thời gian nhà nước CHXHCNVN sát nhập tỉnh Hà Đông, Sơn Tây và Hòa Bình thành tỉnh Hà Sơn Bình rồi lại tách ra thành Hà Tây. Tháng 8 năm 2008 Hà Tây lại một lần nữa sát nhập vào Hà Nội)

Thôn Hoàng Xá có 3 xóm : Xóm Vàng, xóm Chùa  và xóm làng ( còn gọi là xóm Lẻ vì địa lý của nó không liền kề với hai xóm còn lại ). Ba xóm này còn có tên chữ là Đông Thái, Trung Thái và Nam Thái

Xóm Vàng là trung tâm của làng bởi hai lẽ, về địa lý nó nằm ở giữa ngoài ra xóm Vàng tập trung nhiều nhà giầu.

Sau ngày hòa bình 1954 ba xóm mang tên mới Hồng Thanh, Hồng Thái, Hồng Phong. Những cái tên mang nặng dấu ấn của một phong trào thi đua “ Ba ngọn cờ Hồng “ xây dựng XHCN tại miền Bắc.
Có nhiều ý kiến về 3 cái tên mới này. Người lý giải theo lối phong thủy : Thanh là màu xanh màu của sự trẻ trung, Thái và Phong là thuần phong mĩ tục, hưng thịnh và nè nếp. Người cho rằng cùng với phong trào thi đua 3 xóm được mang tên các nhân vật lịch sử : Phạm Hồng Thái, Lê Hồng Phong và Nguyễn  Chí Thanh.
Xem ra việc thay tên địa danh lại hoàn toàn theo  chủ quan và duy ý chí của một nhóm quyền lực.

Nguồn : BS từ cuốn Làng Hoa Đình